Ga direct naar inhoud

Diakonessenhuis: opleiden op basis van vertrouwen

Praktijkverhalen | 24-01-2025

Iedere 5 jaar met een praktijktoets aantonen dat je een katheter in kunt brengen, terwijl je dat wekelijks of soms zelfs dagelijks doet. Zonde van de kostbare tijd van onze verpleegkundigen, vond het Diakonessenhuis. Dit ziekenhuis nam de verplichte herhaling van de praktijktoets voor voorbehouden handelingen onder de loep en schafte die af. We spreken met adviseur leren & ontwikkelen Hanna van Rijssel en projectleider [Ont]Regel de Zorg Maaike van der Ham.

‘We willen meer regie bij de zorgprofessional neerleggen.’

“Voorbehouden handelingen zijn handelingen die alleen mogen worden uitgevoerd door daarvoor opgeleide en aantoonbaar bekwame zorgverleners”, legt Hanna uit. “Zoals een katheter of maagsonde inbrengen of een injectie toedienen. Die eisen staan in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Het stukje over aantoonbare bekwaamheid hebben wij, net als veel andere ziekenhuizen, lang geleden vertaald naar scholingsregels. Voor voorbehouden handelingen moesten verpleegkundigen in ons ziekenhuis iedere 5 jaar aantonen dat ze bekwaam zijn, met een theorietoets en een praktijktoets.”

Theorietoets afgeschaft

Hanna: “Voor bijna al onze scholing hebben we de verplichte e-learning of theorietoets een aantal jaar geleden al afgeschaft. Ook voor de voorbehouden handelingen. We bieden de e-learning nog wel aan en iedereen kan er op elk moment gebruik van maken. Maar het hoeft niet. Om de zoveel jaar een praktijktoets doen, was tot voor kort nog wel verplicht. Daarin laat je aan een collega die expert is in een bepaalde handeling zien dat je dit goed beheerst.”

Visie op leren

“Samen met allerlei professionals uit huis hebben we een visie op leren opgesteld voor de komende jaren. Een belangrijk onderdeel daarin is dat we meer regie bij de zorgprofessional leggen, en dat we scholen op basis van vertrouwen. Al snel popte toen de scholing voor voorbehouden handelingen op als ontregelproject. Hanna: “Vooral omdat het raar voelt om iedere 5 jaar aan te moeten tonen dat je iets kan, terwijl je dat in de praktijk dagelijks of wekelijks doet.”

‘Ik ga natuurlijk niets doen waarmee ik een patiënt schade toe kan brengen.’

Praktijktoets niet helemaal afschaffen

“Ik had verwacht dat we helemaal over zouden stappen op ‘zelfbekwamen’”, zegt Hanna. “Dus dat je zelf in ons systeem aangeeft ‘Ja hoor, ik kan dit’. Verschillende ziekenhuizen doen het op die manier. Maar in ons ontregelteam gaven verpleegkundigen aan dat dat niet hun voorkeur heeft. Alle nieuwe collega’s doen daarom bij binnenkomst een praktijktoets. Hoe ze zich daarop voorbereiden is aan hen. Zo weten we zeker dat iedereen aan onze kwaliteit voldoet, en volgens onze protocollen werkt. En op de afdeling zijn we zo goed op de hoogte van elkaars kunnen.”

Het ontregelteam was wel volledig eensgezind dat herhaling van de praktijktoets niet verplicht moet zijn. Hanna zegt: “Een collega verwoordde het heel sterk: ‘Als ik na 3 jaar twijfels heb of ik een bepaalde handeling goed doe, dan ga ik niet 2 jaar wachten tot de verplichte praktijktoets. Dan vraag ik hulp aan een collega, volg ik de e-learning of pak ik het protocol erbij. Want ik ga natuurlijk niets doen waarmee ik een patiënt schade toe kan brengen.’”

‘We zijn pas tevreden als iedereen binnen ons ziekenhuis een ontregelbril op heeft.’

Overal kansen

“We gaan goed monitoren of er zonder het verplicht herhalen van de praktijktoets meer fouten worden gemaakt”, zegt Hanna. “Zo ja, dan passen we het systeem aan. Maar we verwachten dat niet en zijn dan ook al bezig andere scholingen te ontregelen. Bijvoorbeeld die voor apparatuur.” “Want nu we de ontregelbril op hebben, zien we overal kansen”, vertelt Maaike. “We zijn pas tevreden als iedereen binnen ons ziekenhuis die bril op heeft, zodat we straks alleen nog maar noodzakelijke dingen registeren, op een efficiënte en slimme manier. Dan houden we meer tijd over voor de patiënt en verhogen we het werkplezier! ”

Meer weten?